Ali Kuşçu Okumaları – II – Ali Kuşçu Araştırmaları

Ali Kuşçu Okumaları - II : Risâletü’l-Fethiyye

Okuma serimizin ikincisinde Hasan Umut ile birlikte ve İhsan Fazlıoğlu moderatörlüğünde Ali Kuşçu'nun Fatih Sultan Mehmed’e ithafen kaleme aldığı Risâletü’l-Fethiyye adlı astronomi eseri okunmaktadır.

1) Risâletü’l-Fethiyye’nin Arapça tahkikli metnine şu tezi indirerek ulaşabilirsiniz.

2) Risâletü’l-Fethiyye hakkında genel bilgi edinmek için Yavuz Unat’ın “Ali Kuşçu'nun "Fethiye" Adlı Astronomi Eseri” başlıklı makalesini inceleyebilirsiniz.

20/11/20211. Ders
Bu oturum İslam astronomi tarihinin genel bir tanıtımına odaklanıyor. Farklı gök disiplinlerine yönelik bilgilerin sunulmasının ardından hey'et diye bilinen teorik astronominin farklı anlam ve kategorileri ele alınıyor.
27/11/20222. Ders
Bu oturum hey'et disiplinini incelemeye devam ediyor. Temel konu, eser ve müelliflerine dair bilgiler veriliyor ve Ali Kuşçu'nun Fethiyye'sine zemin olması açısından Çağmini'nin Mulahhas fi'l-hey'e'siyle Nasiruddin Tusi'nin et-Tezkire fi'l-hey'e'sinin işlediği konular genel hatlarıyla tanıtılıyor.
4/1220213. Ders
Bu oturum iki parçadan oluşuyor. Birincisinde Ali Kuşçu'nun entelektüel biyografisi ele alınıyor. İkinci parçasında ise Fethiyye'nin tarihsel, kodikolojik ve bilimsel önemi ve eserin geçirdiği revizyonlar ortaya konuyor. Ayrıca eserin işlediği konular temel olarak tanıtılıyor.
11/11/20214. Ders
Bu oturumda Fethiyye'nin dibacesi okunuyor. Eserin telif edildiği bağlama dair ortaya konan bilgiler değerlendiriliyor ve dibacelerin İslam entelektüel tarihi açısından önemine vurgu yapılıyor.
25/11/20215. Ders
Bu oturumda Fethiyye'nin mukaddimesinde geçen geometrik tanımlar işleniyor. Ali Kuşçu'nun tercihte bulunduğu tanımların matematik ve astronomi tarihi açısından hususen incelenmeye değer olduğuna dikkat çekiliyor.
1.01.20226. ders
Bu oturumda Fethiyye'nin Birinci Makalesi'nin Birinci Bab'ı okunup müzakere ediliyor.

Kitabın bu kısmında teorik astronominin esas olarak aldığı ana kozmolojik çerçeve tanıtılıyor.
9.01.20217. Ders
Bu oturumda Fethiyye'nin Birinci Makalesi'nin İkinci Bab'ı değerlendiriliyor.

Kitabın bu kısmında Ali Kuşçu, hey'et ilminde bilinmesi gereken büyük ve küçük daireleri tanıtıyor.
15.01.20228. Ders
Bu oturumda Fethiyye'nin Birinci Makalesi'nin İkinci Bab'ının bir önceki haftadan kalan kısmı tamamlanıyor.

Kitabın bu kısmında Ali Kuşçu, hey'et ilminde bilinmesi gereken büyük ve küçük daireleri tanıtmaya devam ediyor.
22.01.20229. Ders
Bu oturumda Fethiyye'nin Birinci Makalesi'nin Üçüncü Bab'ı ele alınıyor.

Burada Ali Kuşçu, en büyük felek olan dokuzuncu felek ile sabit yıldızlar feleği olarak bilinen sekizinci feleğin bazı temel özelliklerini tanıtıyor.
29.01.202210. Ders
Bu oturumda Fethiyye'nin Birinci Makalesi'nin Dördüncü ve Beşinci Bab'ları işleniyor.

Ali Kuşçu, yedi gezegene ait feleklerin konfigürasyonlarıyla bunların hareket yönleri ve miktarlarını ele alıyor.
05.02.202211. Ders
Bu oturumda Fethiyye'nin Birinci Makalesi'nin Altıncı Bab'ına ait Birinci Fasıl incelenmeye başlanıyor. Ali Kuşçu, boylam düzeyinde gezegenlere arız olan durumları ele alıyor. Bu disiplinde problem alanlarından bazılarını böylece sunmuş oluyor.
12.02.202212. Ders
Bu oturumda Fethiyye'nin Birinci Makalesi'nde yer alan Altıncı Bab'ın boylam düzeyinde gezegenlere arız olan durumları ele ale alan Birinci Faslı tamamlanıyor. Takvimi ve vasati hareketlerle ta'dil (düzeltimler) gibi kavramlar tanıtılıp gezegenlerin ileri ve geriye gidiş hareketleri işleniyor.
19.02.202213. Ders
Bu oturumda Fethiyye'nin Altıncı Bab'ına ait İkinci ve Üçüncü Fasıllar (Gezegenlere Enlemsel Olarak Arız Olan Durumlar & Gezegenlere Hem Boylamsal Hem Enlemsel Olarak Arız Olan Durumlar ) ele alınıyor.
26.02.202214. Ders
Bu oturumda Fethiyye'nin Altıncı Bab'ına ait Dördüncü Fasıl (Gezegenlerin Birbirlerine Nispetle Konumlarına Arız Olan Durumlar) ile İkinci Makale'ye ait Birinci ve İkinci Bablar (Hey'etü'l-Ard'ın İzahı ve Arzın İklimlere Ayrılması & Yer Ekvatoru'nun Özellikleri) işleniyor.
05.03.202215. Ders
Bu oturumda Fethiyye'nin İkinci Makale'sine ait Üçüncü, Dördüncü, Beşinci ve Altıncı Bablar (Genel Hatlarıyla Eğimli Ufuklar & Beş Kısma Ayrılan Ufukların Her Birinin Özellikleri & Enlemleri Bir Turun Çeyreği Olan Lokasyonların Özellikleri & Gün, Gece ve Gündüzün Kısımları, Eşit ve Eşit Olmayan Saatler, Sabah ve Şafak) konu ediniliyor.
11.03.202216. Ders
Bu oturumda; İkinci Makale'nin Yedinci, Sekizinci, Dokuzuncu ve Onuncu Bablarındaki Aylar, Yıllar ve Tarihler (Tevârîh) & Burçlar Feleği Üzerindeki Yayların Doğuşu (Metâli’) & Yıldızların Meridyenden Geçiş Dereceleri ve Doğuş ile Batış Dereceleri & Meridyen Dairesinin Elde Edilmesi, Namaz Vakitlerinin ve Kıblenin Tespiti işleniyor.
18.03.202217. Ders
Bu son oturumda Fethiyye'nin gökcisimlerinin büyüklükleri ve uzaklıklarının tespitini ele alan Üçüncü Makalesinin Altı Bab'ı birlikte ele alınıyor. Böylelikle metin tamamlanmış oluyor.